‘Beter voorkomen dan genezen’ is een uitspraak die we veelvuldig horen. Er is bijna geen ziekte waar dit zo op van toepassing is als bij hoefbevangenheid. Hoefbevangenheid komt helaas veel voor bij paarden en pony’s. Wat is hoefbevangenheid, hoe herken je het en misschien wel het belangrijkst: hoe voorkom je het? Vragen waar wij graag antwoord opgeven in deze blog.
Wat is hoefbevangenheid?
Hoefbevangenheid (of Laminitis) is een ontsteking tussen de hoefwand en het hoefbeen. Om precies te zijn ontsteken de lamellen waarmee het hoefbeen bevestigd is aan de hoefschoen. Door de ontsteking ontstaat er een zwelling en wordt er veel vocht gevormd wat samen enorme druk veroorzaakt. Uiteindelijk kunnen de lamellen zelfs beschadigen en loslaten. Met het loslaten van de lamellen kantelt het hoefbeen en in het ergste geval gaat het hoefbeen door de hoefzool heen en kan het paard niet meer gered worden.
Wat is de oorzaak van hoefbevangenheid?
Het precieze veroorzakende mechanisme van hoefbevangenheid is tot op heden niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk zijn het verhoogde spiegels van hormonen en suikers die zorgen voor verandering in de doorbloeding en stofwisseling van het hoefgebied met een ontsteking als gevolg.
Er zijn bepaalde zaken die dit proces triggeren en hoefbevangenheid veroorzaken.
- EMS (Equine Metabolic Syndroom) vergelijkbaar met metabool syndroom wat mensen kunnen krijgen. Het is een combinatie van overgewicht en insuline resistentie. Waar het bij mensen meestal hart-en vaatziekten veroorzaakt heeft het bij paarden hoefbevangenheid tot gevolg.
- PPID (voorheen ziekte van Cushing genoemd). Een veel voorkomende ziekte onder oudere paarden die de aanmaak van hormonen ontregelt.
- Een dieet met te veel suikers en zetmeel (zoals jong gras, haver en krachtvoer).
- Een andere aandoening in het lichaam. Een merrie die lang aan de nageboorte blijft staan of een ontsteking aan de dikke darm. De bacteriën van de ontsteking komen in het bloed terecht en veroorzaken hoefbevangenheid.
- Overbelasting. Wanneer een paard één voet minder belast kan de andere voet overbelast raken waardoor het proces van hoefbevangenheid in gang gezet wordt. Dit kan ook gebeuren wanneer paarden langdurig op een harde ondergrond bewegen.
Behandeling
Je herkent hoefbevangenheid aan pijnlijk lopen, veel liggen en moeilijk in de benen komen. Typerend is het gestrekte staan waarbij het paard de pijnlijke voorbenen probeert te ontlasten. Eén van de eerste symptomen is een hele dikke harde manenkam.
Bij acute hoefbevangenheid zorg je ervoor dat het paard geen (kracht)voer meer kan eten en bel je meteen de dierenarts. De dierenarts kan medicijnen voorschrijven die de pijn en ontsteking verminderen. Daarnaast zal de dierenarts met u de oorzaak proberen te achterhalen en een dieetplan maken. Voor het paard is het prettig als je de voeten regelmatig koelt of het paard in nat zand kan laten staan. Door het koelen bevorder je de doorbloeding. Ga in geen geval lopen met het paard, want de verbinding tussen de hoefwand en het hoefbeen kan daardoor verder loslaten en lopen is sowieso erg pijnlijk. Het is fijn voor het paard wanneer het een goede plek heeft om te liggen om zo de pijnlijke voeten te ontlasten. Uw hoefsmid of dierenarts kan helpen met het ondersteunen van de voet waardoor er minder druk op de buigpezen komt te staan.
In de meest extreme omstandigheden kantelt het hoefbeen en is er geen andere optie dan euthanasie. In andere gevallen zal de hoefbevangenheid chronisch zijn en moet er in overleg met de dierenarts een manier gevonden worden om het paard zo pijnvrij mogelijk verder te laten leven. Natuurlijk kan het paard in gunstige gevallen genezen, echter blijft het verstandig om bepaalde maatregelen te nemen om herhaling te voorkomen.
Hoe voorkom je hoefbevangenheid?
Ten eerste kunnen grote schommelingen in samenstelling van hooi of brokken risicovol zijn. Grote innames van voorjaarsgras en brokken zijn eveneens slecht. Denk daarbij ook aan een paard wat op een onbewaakt ogenblik ontsnapt en de voerton leeg eet. Juist in het begin van het weideseizoen, als de nachten nog koud zijn, zit er veel fructaan in het gras. Het kan geen kwaad om paarden later op de dag in de wei te doen. Daarnaast is goede hoefverzorging van belang, oftewel op tijd de hoefsmid laten komen. Bij merries die geveulend hebben is het opletten dat ze niet te lang aan de nageboorte staan. Wanneer het veulen 3 uur oud is moet de nageboorte er in principe af zijn. Wanneer dit langer duurt is het verstandig de dierenarts in te schakelen. Als laatste is het voorkomen van overbelasting belangrijk. Eigenlijk is dat iets wat voor de gehele gezondheid van het paard ten allen tijde voorkomen dient te worden.
