Veel paarden hebben in de zomerperiode last van jeuk die vaak te verhelpen is met een goede vliegenspray. Dit is echter niet het geval bij paarden die last hebben van zomereczeem (ook wel Staart Manen Eczeem, SME genoemd). Schuurt jouw paard tot bloedens toe en kan het niet normaal in de wei staan zonder helemaal gek te worden van de jeuk? Dan is zomereczeem waarschijnlijk de oorzaak. Precieze cijfers ontbreken maar vermoedelijk heeft één op de tien paarden last van deze aandoening. Vervelend want het kan een heerlijke zomerperiode met buitenritten en lange dagen in de wei flink verpesten. Wat is de oorzaak van zomereczeem en wat is er aan te doen? We zetten het graag voor je op een rij in deze nieuwe blog.
Oorzaak
De grote veroorzaker van zomereczeem is de knut, een minuscuul kleine mug, ook wel Cullicoïde genoemd, die zich graag in bosrijke gebieden ophoudt. In het speeksel van deze mug zitten bepaalde eiwitten waar sommige paarden helaas allergisch voor zijn. Het gevolg is enorme jeuk die bij iedere beet erger wordt.
Symptomen
In het vroege voorjaar, wanneer de eerste muggen gesignaleerd worden, begint de jeuk die in korte tijd erger en erger wordt. De jeuk centreert zich op de manenkam, onder de voorpluk, op de rug en de staarwortel. Veelvoorkomend is tevens jeuk aan oren en hoofd, onder de buik, het uier en zelfs aan de benen. Als gevolg van het jeuken breken haren af, ontstaat er een dikke schilferige huid en in het ergste geval lelijke wonden die kunnen gaan ontsteken.
Paarden met ernstige jeuk zijn vaak extreem onrustig, rollen veel en schuren tegen alles wat ze tegenkomen. Bij langdurige, extreme jeuk is gedragsverandering een regelmatig gezien voortvloeisel. Paarden raken in zichzelf gekeerd en maken een ongelukkige indruk.
Bepaalde rassen lijken heftiger te reageren op de muggenbeten dan andere, denk aan Fjorden, IJslanders, Haflingers en Shetlanders. Daarnaast lijkt het erfelijk en komt het in bepaalde foklijnen vaker voor dan in andere. Gemiddeld genomen zijn paarden rond de 2 à 3 jaar wanneer dit fenomeen zich voor het eerst openbaart.
Diagnose stellen
Wanneer je paard in het zomerseizoen voor het eerst symptomen van SME krijgt is het verstandig andere mogelijkheden van jeuk uit te sluiten. Luizen, mijten en aarsmaden kunnen eveneens voor nare jeuk zorgen. Eén van de andere grootste oorzaken van jeuk is suiker. Tijdens het grazen krijgen paarden flinke hoeveelheden suiker binnen. Dat kan leiden tot de aandoening Insuline Resistentie die op haar beurt weer tot hoefbevangenheid kan leiden. Bij Insuline Resistentie schuren paarden hun manenkam net als bij SME. Bij grote opname van suiker kan de darmflora ernstig verstoord raken. Hierdoor verzwakt de weerstand en kunnen paarden onderhuidse ontstekingen ontwikkelen die op hun beurt voor jeuk zorgen. Daarnaast kan voeding en met name overgewicht voor allergische reacties (jeuk) zorgen. In vetweefsel zit cytokines die ontstekingen kunnen bevorderen. Dit zijn laaggradige ontstekingen die geen verschijnselen geven als koorts, zwelling of verkleuring met het gevolg dat deze ontstekingen niet worden verdreven door het lichaam.
Qua voeding is onderstaande van belang:
*Kwalitatief goed hooi voeren wat vrij is van stof en schimmel
*Zorg dat het gehalte aan suikers en zetmeel onder de 10% blijft
*Bied gevarieerde voeding aan
*Voer niet teveel bij en met name geen extra mais, pulp producten, granen & melasse
Behandeling zomereczeem
Wanneer al het bovenstaande is uitgesloten en het paard daadwerkelijk zomereczeem lijkt te hebben welke veroorzaakt is door knutten, is er helaas niet veel wat je kan doen om het paard te genezen. Wanneer het paard ondragelijk veel jeuk heeft kan de dierenarts ervoor kiezen deze te behandelen met corticosteroïden. Helaas is deze behandeling niet zonder gevaar, het risico van hoefbevangenheid ligt met het gebruik van dergelijke producten namelijk op de loer. Zoals met veel dingen geldt voor SME ook; “voorkomen is beter dan genezen”.
Wanneer je paard al eerder jeuk heeft gehad, is het aan te raden in het voorjaar zo vroeg mogelijk een eczeem deken op te doen. Wanneer de muggen niet kunnen steken is er geen jeuk. Vergeet dan niet tijdens het rijden een deken op te doen of het paard goed in te sprayen met anti-vliegenspray. Houd het paard binnen tussen zonsondergang en zonsopgang wanneer de muggen het actiefst zijn. Knutten zijn graag in de omgeving van bomen, struiken en water. Ze houden niet van open vlaktes, zon en wind. Vandaar dat paarden in de kuststreken vrijwel geen last hebben van SME. In extreme gevallen is er voor het paard geen andere optie dan te verkassen richting de kust of het buitenland en zal de eigenaar tot verkoop (of verhuizen) over moeten gaan.
